Dalam membaca Al-Quran, apabila berhenti atau mengakhiri bacaan, kita mesti memberi perhatian kepada tanda waqaf.
Banyak kali kita dapati, tetapi di kalangan kita masih tidak memahami perbezaan antara satu dengan tanda waqaf yang lain, sama ada ia bermaksud untuk meneruskan atau berhenti.
Serta undang-undang yang betul dalam membaca ayat. Jadi apakah * tanda waqaf? Dan apakah jenis perkara?
Mari kita belajar bersama-sama tentang undang-undang wakaf dan pencuci berikut.
Contents
Apakah definisi Waqaf?
Waqaf bermaksud berhenti atau menahan diri. Jika dilihat daripada istilah (ilmu tajwid) maksud waqaf ialah berhenti seketika apabila membaca al-Quran bahawa terdapat tanda waqafnya untuk menarik nafas bagi menyambung bacaan ayat seterusnya.
Selain waqaf, terdapat wakaf. Wasal bermaksud untuk terus membaca atau diteruskan.
Membaca al-Quran di dalam surah al-Quran terdapat tanda baca wasal, cara membacanya diturunkan atau dihafaz ayat seterusnya.
Tanda waqaf dan wasal itu pernah disebut sebagai nama tanda waqaf.
Hukum Menerapkan Bacaan Waqaf
Imam Muhammad bin Muhammad bin Muhammad bin Ali bin Yusuf ibn al-jazariy rahimahullah dalam kitabnya al-Muqodimah al-Jazariyyah selepas menyebut jenis waqaf. Seperti hadis berikut:
وَلَيْسَ فِي الْقُرْآنِ مِنْ وَقْفٍ وَجَبْ … وَلاَ حَرَامٌ غَيْرَ مَا لَهُ سبب
Tiada waqaf dalam al-Quran yang wajib diguna pakai dan tiada yang haram jika ia waqaf, melainkan ada sebab tertentu.
Al-Alamah Zakariya al-Anshory rahimahullah ketika membahaskan kenyataan Imam al-Jazary di atas, beliau berkata :
“(Maksudnya) apabila seseorang pembaca meninggalkan (tanda) waqaf berdosa dan melakukan waqaf (di luar tempat) berdosa….”
Kemudian makna pengecualian jika ada sebab tertentu, menurutnya ialah :
“Jika ada sebab yang menyebabkan monastikisme, seolah-olah dia sengaja waqaf pada :
وما مِنْ اِلٰهٍ“
Dan tidak ada tuhan” (QS. Al Maidah : 73) dan,
اِنِّي كَفَرْتُ
“Sesungguhnya saya seorang kafir” (QS. Ibrahim : 22)Dan sebagai contoh, tanpa sebab darurat, undang-undang itu tidak sah. Tetapi jika tiada kesungguhan, maka lebih baik menjauhkan diri daripada waqaf dalam keadaan seperti ini, supaya tidak menimbulkan salah faham”.
Nama Tanda Waqaf dan Contoh
1. Waqaf Taamm (وَقَفْ تام) – Wakaf уаng Sempurna
Waqaf Taamm iaitu mewaqafkan atau menolak bacaan khat dengan sempurna.
Jangan membuat keputusan atau berhenti di tengah-tengah ayat atau membaca.
Supaya ia akan menjejaskan makna ayat уаng sedang dibaca. Bagi tempat pemberhentian tіdаk adalah berkaitan dengan ayat atau makna ѕеbеlum dan selepas itu.
2. Waqaf Kafi (وَقَفْ كاف) – Waqaf munasabah atau mencukupi
Waqaf Kaaf ialah membaca atau menolak bacaan dengan sempurna.
Ia tidak terputus di tengah-tengah ayat atau bacaan, walaupun sebenarnya ayat itu masih mempunyai kaitan dengan makna dan ayat selepas itu.
3. Waqaf Hasan (وَقَفْ حسن) – Waqaf Yаng Baik
Waqaf Hasan ialah membaca atau menolak bacaan tanpa menjejaskan makna dan ayat selepas itu.
Walau bagaimanapun, dalam membaca ayat ini masih sangat berkaitan dengan ayat selepas itu.
4. Waqaf Qabiih (وَقَفْ قَبيْح) – Waqaf уаng buruk
Waqaf Qabilah iaitu membaca atau menolak bacaan dengan tidak sempurna/berhenti di tengah-tengah ayat.
Cuba elakkan waqaf qabiih, kerana apabila berhenti di waqaf ini, lafadz dan makna yang kita buat waqaf masih sangat berkaitan dengan lafadz dan makna selepas itu.
Jadi ia boleh membuat makna yang berbeza pada bacaan.
Jenis Tanda dan Contoh Waqaf
Terdapat beberapa tanda waqaf (penyingkiran huruf atau suku kata) dalam bahasa Arab, antaranya ialah:
| NO | TANDA WAQAF | NAMA WAQAF | RINGKASAN WAQAF |
| 1 | م | وقْف لازِم (waqaf laazim) | Adalah lebih baik untuk berhenti |
| 2 | ج | وقف جائز (waqaf jaaiz) | Ia dibenarkan berhenti, ia juga dibenarkan untuk terus membaca |
| 3 | قف | وقف مستحبّ (waqaf mustahabb) | Di sini boleh berhenti |
| 4 | ل | عدم الوقف ( ‘adamul waqfi) | Tidak dibenarkan berhenti |
| 5 | ط | وقف مطلق (waqaf muthlaq) | Diperlukan untuk berhenti |
| 6 | س | سكتة ( saktah) | Jeda tanpa menarik nafas dan teruskan membaca |
| 7 | .’. .…. .’. | وقف معانقة ( waqaf mu’aanaqah) | Berhenti di salah satu tanda waqaf ini, bukan pada kedua-duanya |
| 8 | ق | قيل عليه الوقف (qiila ‘alaihil waqfu) | Tidak mengapa untuk berhenti, tetapi lebih baik meneruskan bacaan (washal),, kerana ia telah berhenti pada waqaf sebelumnya |
| 9 | ز | وقف مجوّز ( waqaf mujawwaz) | Tidak mengapa untuk berhenti, tetapi lebih baik untuk meneruskan(washal), |
| 10 | صلى | وصل الاولى ( washal aulaa) | Adalah lebih baik untuk menyampaikan bacaan (basuh), daripada berhenti |
| 11 | قلى | وقف الاولى ( waqaf aulaa) | Adalah lebih baik untuk berhenti, daripada diluluskan |
| 12 | ع / ء | وقف اخير سورة (waqaf akhir surah) | Tanda berhenti terletak di hujung ayat (satu ruku’) atau hujung huruf |
| 13 | لا | Waqaf Laa Washal | tidak boleh berhenti. Jika ia berada di hujung ayat maka ia dibenarkan berhenti. |
1. Waqaf Lazim (م) atau Tanda Waqaf mim
Tanda baca (م) bermaksud “mesti berhenti”. Waqaf biasanya juga dipanggil waqaf tamm (waqaf sempurna), kerana tanda waqaf biasa ini menunjukkan sama ada sesuatu ayat itu sempurna atau tidak.
Jadi ayat sebelumnya tidak ada kaitan dengan hukuman selepas itu.
Contoh waqaf biasa (م) terdapat dalam surah Al-An’aam ayat 20 :
2. Waqaf Laa Washal (لا)
Tanda waqaf laa washal (لا) bermaksud “tidak boleh berhenti”. Sekiranya terdapat tanda waqaf (لا) di tengah-tengah ayat, ia tidak dibenarkan berhenti.
Tetapi jika tanda waqaf (لا) berada di hujung ayat maka ia dibenarkan berhenti.
Contoh Waqaf La Washal (لا) terdapat dalam surah An-Nahl ayat 32 :
3. Waqaf Waslu Ula Tanda (صلى)
Tanda waqaf waslu ula (صلى) bermaksud “diutamakan untuk diteruskan”.
Kalau kita jumpa tanda waqaf waslu ula, maka kita dibenarkan berhenti atau teruskan. Tetapi lebih baik untuk meneruskan.
Contoh Waqaf Waslu Ula (صلى) ialah dalam Az-Zukhruf ayat 44 :
4. Waqaf Mu’anaqah/Muraqabah(. ۛ. . ۛ.)
Tanda waqaf (.’. …. .’.) bermaksud “berhenti pada satu tanda”. Waqaf ini akan sentiasa muncul dua kali, dan kita mesti berhenti di salah satu tanda wakaf.
Contoh Waqaf Muraqabah / Mu’anaqah terdapat dalam Sura Al-Baqarah ayat 2 :
5. Tanda Waqaf Jaiz (ج)
Tanda waqaf (ج) bermaksud “boleh berhenti atau boleh diteruskan”.
Contoh waqaf jaiz terdapat dalam huruf Az-Zukhruf ayat 35 :
6. Waqaf Waqfu Aula (قال)
Waqaf tanda (قال) bermaksud “lebih suka berhenti”. Jika dalam ayat Al-Quran terdapat tanda waqaf (قال), lebih baik diutamakan daripada perkataan yang mempunyai tanda.
Contoh Dewan Waqaf wakaf terdapat dalam surat al-Maaida : 38
7. Tanda Waqaf Saktah (ساكته)
Tanda Waqaf (س) “Jeda tanpa bernafas”. Jika ada tanda waqaf (س), maka apa yang perlu anda lakukan ialah berhenti seketika supaya anda memecahkan bacaan tetapi tidak dibenarkan bernafas.
Dalam Al-Quran Saktah hanya terdapat 4 tempat, iaitu:
Tanda waqaf lainnya, nаmun jarang ditemui аntаrа lаіn :
8. Waqaf Mutlaq (ط)
Tanda waqaf (ط) bermaksud “mesti berhenti”. Oleh itu, jika anda mendapati tanda waqaf (ط) pada bacaan, maka anda harus berhenti.
9. Waqaf Murakhas (ص)
Tanda waqaf (ص) bermaksud “tidak berhenti”. Selagi kita tidak menemui alasan untuk berhenti atau kita kehabisan nafas kerana panjang ayat, maka kita terus membaca.
10. Waqaf Qobih (ق)
Tanda waqaf (ق) bermaksud “diutamakan untuk diteruskan”. Jika dalam ayat al-Quran terdapat tanda waqaf (ق) ini, lebih baik diutamakan untuk terus membaca.
11. Waqaf Mujawwaz (ز)
Tanda waqaf (ز) bermaksud “diutamakan untuk diteruskan”. Untuk tanda waqaf mujawaz (ز) ini maka anda digalakkan untuk terus membaca.
12. Wakaf Kadzalik (ﻙ)
Tanda waqaf (ك) bermaksud “sama dengan waqaf sebelumnya”. Oleh itu, jika anda mendapati tanda waqaf (ك) ini, maka anda perlu menyamakannya dengan tanda waqaf sebelumnya.
13. Waqaf Mustahab (قيف)
Tanda waqaf (قيف) bermaksud “lebih suka berhenti”. Sekiranya terdapat tanda waqaf (قيف) disarankan agar lebih baik berhenti daripada meneruskannya.
Justeru, penerangan ringkas mengenai pelbagai Nama Tanda waqaf, mudah-mudahan dengan mengkaji tanda-tanda waqaf bersama, kita boleh membaca al-Quran dengan lebih baik.
Sekiranya terdapat sebarang kesilapan dalam pengarang atau penyampaiannya, saya mengharapkan kritikan dan cadangan daripada pembaca.
Atas kritikan dan cadangan daripada pembaca saya ucapkan terima kasih. Mudah-mudahan ia akan berguna dan Jangan lupa untuk berkongsi dengan orang lain.
Originally posted 2023-01-07 01:00:00.